دیالکتیک

به گزارش رهیاب، اهوازی‌ها برخی از وقت‌ها گلایه می‌کنند که هنگام باز کردن شیر آب بوی نامطبوعی از آن خارج می‌شود، بوی گندی که دل مردم این دیار را بیشتر از شوری می‌آزارد.

رودخانه بزرگ کارون زمانی نماد پاکی و خروشانی در جنوب ایران بود اما امروز علاوه بر ورود زهاب های کشاورزی و صنعتی، میزبان فاضلاب های خام انسانی و بیمارستانی نیز شده است. حجم آلودگی در کارون به حدی رسیده که در برخی نقاط حباب هایی به شکل آب اسیدی بر روی رودخانه دیده می شود و بوی نامطبوع تندی مشام و دیگر اندام تنفسی را در برخی نقاط ساحلی رودخانه آزار می دهد.

بزرگ ترین رود ایران بودن، کارون را از دیگر رودها متمایز می‌کند اما علاوه بر این بزرگی باید این رودخانه را غنی ترین و آلوده ترین رودخانه ایران هم نامید.

آلاینده‌های کارون

چندی پیش مدیرکل دفتر حوضه‌های آبریز خلیج‌فارس و دریای عمان شرکت مدیریت منابع آب ایران درباره علت اصلی شوری آب کارون اظهار کرد: عواملی چون ورود پساب‌های صنعتی و شهری، ورود آب مازاد کشاورزی و آبزی‌پروری، تغییر رژیم رودخانه و به‌تبع آن آلوده‌شدن منابع آب و افزایش EC در کیفیت آب کارون دخیل هستند و از تأثیرگذار‌ترین عوامل می‌توان به تخلیه زهکش کشت‌وصنعت کارون و تخلیه زهکش شرکت امام‌خمینی(ره) شامل طرح‌های هفتگانه توسعه نیشکر و صنعت نیشکر هفت‌تپه اشاره کرد.

ارسلان هاشمی عنوان می‌کند: با اشاره به حاد شدن مسائل زیست‌محیطی به‌دلیل توسعه‌شهری، افزایش جمعیت و گسترش صنایع گفت: هم‌اکنون پساب بسیاری از کارخانه‌های کوچک و بزرگ به کارون سرازیر می‌شود. به‌گونه‌ای که پساب برخی کارخانه‌ها حدود ۵۰‌سال است که در رودخانه کارون ریخته می‌شود.

مدیرکل دفتر حوضه‌های آبریز خلیج‌فارس و دریای‌عمان شرکت مدیریت منابع آب ایران با اشاره به دیگر بخش‌های آلوده‌کننده کارون گفت: پساب شرکت کاغذسازی پارس، نیشکر هفت‌تپه، نیشکر کارون، نیروگاه حرارتی رامین، نیروگاه حرارتی زرگان و گروه ملی فولاد نیز به رودخانه کارون می‌ریزد. هاشمی با تأکید بر این‌که مجموعه‌ای از عوامل مختلف باعث آلوده‌شدن کارون شده‌اند، اظهار کرد: با توجه به اشتغالزایی صنایع رشد می‌کنند و لازم است که به مرور زمان هرکدام از کارخانه‌ها مجهز به تصفیه‌خانه‌های مستقل شوند.

او همچنین با تأیید خبر ورود فاضلاب بیمارستانی به رودخانه کارون گفت: آب به‌صورت بخشی تصفیه‌شده و سپس وارد کارون می‌شود، اما تصفیه‌کامل صورت نمی‌گیرد. به‌گونه‌ای که آلاینده‌های خطرناک بیمارستان در مرحله نخست تصفیه شده و سپس این پساب‌ها به همراه پساب آبیاری فضای سبز بیمارستان و فاضلاب دیگر مصارف وارد کارون می‌شود.

وی همچنین با اشاره به اعتبارات مورد نیاز برای اجرای طرح‌های کاهش آلودگی رودخانه کارون، بر لزوم تشکیل کارگروهی جهت اولویت‌بندی این طرح‌ها و تعیین روش‌های تأمین مالی در قالب برنامه ششم توسعه تأکید کرد.

رفع آلودگی کارون در اولویت برنامه‌های دولت یازدهم

معاون اول رئیس‌جمهور رفع آلودگی رودخانه کارون و اصلاح وضعیت فعلی این رودخانه را از اولویت‌های مهم دولت برشمرد و با تأکید بر اینکه دولت تردیدی برای انجام این کار مهم ندارد، گفت: رودخانه کارون باید در طول برنامه ششم توسعه کشور به‌صورت جدی ساماندهی شود.

جهانگیری با تأکید بر اینکه در هر فعالیت اقتصادی و تولیدی که انجام می‌شود باید ملاحظات زیست‌محیطی در نظر گرفته شود، افزود: واحدهای تولیدی و صنعتی باید برای پساب ناشی از فعالیت‌های خود چاره‌اندیشی کنند و سازمان حفاظت محیط زیست نیز لازم است به این واحدها هشدارهای لازم را بدهد و البته در عین حال مشوق‌هایی از سوی دولت برای این واحدها تعیین شود تا درصورتی که به تعهدات خود در طول برنامه زمانبندی عمل کنند، از حمایت دولت برخوردار شوند.

جهانگیری اظهار داشت: رودخانه کارون بزرگترین رودخانه کشور است که بخش زیادی از آب مورد نیاز شرب و کشاورزی از این رودخانه تأمین می‌شود و حیات این منطقه نیز وابستگی زیادی به این رودخانه دارد، از این رو دولت نمی‌تواند نسبت به وضعیت فعلی رودخانه کارون بی‌تفاوت باشد.

وی افزود: ساماندهی و رسیدگی به رودخانه کارون در طول برنامه ششم توسعه یکی از برنامه‌های قطعی دولت است و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور نیز برنامه‌ریزی خوبی برای این موضوع به‌عنوان یک اولویت خواهد داشت.

معاون اول رئیس‌جمهور همچنین با اشاره به ضرورت تکمیل تصفیه‌خانه شرق اهواز به‌عنوان یکی از طرح‌های جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب‌های این شهر، تصریح کرد: تکمیل این تصفیه‌خانه یکی از طرح‌هایی است که رئیس‌جمهور در سفر به استان خوزستان وعده آن را به مردم این استان داده است و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور باید در اسرع‌وقت منابع مورد نیاز اجرای این طرح را تأمین کند.

سازمان برنامه ریزی انتظارات را عملی نکرد

رحیم میدانی معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا مهرماه امسال نیز در نشست خبری خود با بیان اینکه انتظار بالای از سازمان مدیریت و برنامه ریزی در وضعیت بحران آبی کشور داریم، گفت: تا امروز انتظارات ما از سازمان مدیرین و برنامه ریزی برآورده نشده است. ما انتظار داریم این سازمان مسئله آب را به عنوان اولویت دارترین مسئله کشور تلقی کند و بر اساس توجه به این اولویت در تخصیص منابع مالی عمل کند.

وی از مصوبه جدید شورای عالی آب در خصوص کارون خبر داد و تصریح کرد: در جلسه اخیر شورای عالی آب، معاون اول رئیس جمهور به تمامی دستگاهها دستور داد تا برنامه خود را برای حفظ کارون ارائه دهند؛ وزارت نیرو نیز در این مدت، برنامه وزارت نیرو، وزارت جهادکشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت صنعت، معدن و تجارت را گرفته و بررسی این برنامه ها را در دستور کار دارد.

معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا عنوان کرد: ما انتظار داریم این سازمان مسئله آب را به عنوان اولویت دارترین مسئله کشور تلقی کند و بر اساس توجه به این اولویت در تخصیص منابع مالی عمل کند. اگر برنامه های مالی وزارت نیرو با مشکل مواجه شود نمی توانیم به مردم اطمینان دهیم که رد آینده با مشکل مواجه نخواهند شد.

وی افزود: ‌در جلسه شورای عالی آب مقرر شد تا پایان برنامه ششم توسعه، کیفیت رودخانه کارون به کیفیت طبیعی خود بازگردد و تمامی آلاینده های آن اعم از پساب های کشاورزی، فاضلاب خام انسانی شهری و روستایی، فضلاب بیمارستانی و پساب های صنعتی از این رودخانه حذف شوند.

به گزارش رهیاب، براساس ماده 688 قانون مجازات اسلامی هر اقدامی که تهدید علیه بهداشت عمومی شناخته شود از قبیل آلوده کردن آب آشامیدنی یا دفع آب آشامیدنی آلوده، دفع غیر بهداشتی فضولات انسانی و دامی و مواد زائد، ریختن مواد مسموم کننده در رودخانه ها ویا ریختن زباله در خیابان ها، کشتار غیر مجاز دام، استفاده غیر مجاز فاضلاب خام یا پساب تصفیه خانه های فاضلاب برای مصارف کشاورزی ممنوع است و مرتکبین چنانچه طبق قوانین خاص مشمول مجازات شدید تری نباشند به حبس تا یک سال محکوم خواهند شد .اما باز می‌بینیم با وجود چنین قوانینی باز به دلیل عدم ضمانت اجرایی لازم شاهد ورود انواع فاضلاب های شهری به این رودخانه هستیم .

متن لایحه لایحه پیشنهادی برنامه ششم توسعه (مصوب ستاد برنامه ششم) در روزها گذشته منتشر شد و در بخش از این برنامه آمده است که در صورتی که آلودگی واحدهای بزرگ تولیدی به بیش از یک شهرستان در یک استان سرایت کند، عوارض مزبور به نسبت تأثیرگذاری(شدت) آلایندگی و جمعیت شهرستان‌های متأثر، با نظر شورای برنامه‌ریزی و توسعه استان بین شهرستان‌های متأثر توزیع می‌شود.

در صورتی که شهرستان‌های متأثیر از آلودگی در دو یا چند استان واقع شده‌باشند، عوارض آلایندگی واحدهای بزرگ به نسبت تأثیرگذاری(شدت) آلایندگی و جمعیت شهرستان‌های متأثر استان‌ها، با نظر کمیته‌ای متشکل از نمایندگان وزارت کشور، سازمان و برنامه ریزی، وزارت امور اقتصادی و دارایی(سازمان امور مالیاتی کشور) و سازمان حفاظت محیط زیست بین استان‌های متأثیر توزیع می‌شود.

همچنین در این لایحه پیشنهاد شده که به منظور ایجاد هماهنگی، انسجام بخشی و ارتقای بهره‌وری و نیز مدیریت جامع، هماهنگ و نظام‌مند منابع حیاتی(از قبیل هوا، آب، خاک و تنوع زیستی) مبتنی بر توان و پایداری زیست بوم به ویژه با افزایش ظرفیت‌ها و توانمندی‌های حقوقی و ساختاری مناسب همراه با رویکرد مشارکت مردمی، تا پایان سال اول برنامه، «سازمان حفاظت محیط‌زیست، منابع طبیعی و آب» از محل تجمیع مأموریت‌های امور آب به همراه سازمان‌ها و شرکت‌های وابسته از وزارت نیرو، سازمان جنگل‌ها و مراتع و آبخیزداری از وزارت جهاد کشاورزی و سازمان محیط زیست، با تجمیع تمامی منابع، امکانات و اختیارات موجود، تشکیل و زیرنظر رئیس جمهور اداره می‌شود. پس از تجمیع وظایف، مأموریت‌های واحدهای ادغامی یادشده به پیشنهاد سازمان به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

حال باید دید که برنامه ارائه شده می‌تواند کارون را نجات دهد و بنا بر گفته معاون وزیر نیرو تا پایان برنامه ششم رودخانه کارون به کیفیت طبیعی خود با می‌گردد یا خیر. اینکه منابع آبی زیر مجموعه سازمان محیط زیست شوند اقدام مناسبی است اما باید دید که دولت برای جلوگیری از سیاسی شدن اقدامات در این معاونت چه برنامه‌ای دارد.

انتهای پیام/