دیالکتیک

به گزارش رهیاب گرد و خاک‌های مستمر و مکرر، باران‌های آلوده، خشکی تالاب‌ها و رودخانه‌ها و آلودگی‌های ناشی از صنایع از جمله مواردی است که در سال‌های اخیر گریبان گیر خوزستان و به ویژه اهواز شده است و مردم این دیار هنوز منتظر تدبیری برای رفع این موارد هستند.

بحران شناسی بخش مهمی ازفرایند مدیریت بحران و پژوهش‌های مربوط به آن را تشکیل می‌دهد. شناخت هرچه دقیق‌تر بحران، همچون هر حوزه مدیریتی دیگری؛ به کنترل و هدایت هرچه مؤثرتر آن کمک کرده و مدیران بحران می‌توانند با تفکیک تفصیلی مسئله پیش رو، آن را مدیریت پذیر گردانند.

در مسئله‌ای مانند ریز گردها هنوز مسئولان به توافق نرسیده‌اند که منشأ اصلی آنها داخلی است یا خارجی؛ با اینکه همه متفق‌القول می‌گویند بخشی از این ریز گردها داخلی و بخش دیگری خارجی است و به دلیل بحران‌های موجود در منطقه نمی‌توان اقدامات بین‌المللی انجام داد اما هنوز در حوزه داخلی اقدامی برای جلوگیری از تکرار این پدیده انجام نشده است.

موضوع جدید و مشکل نفس گیری که می‌توان نام بحران را بر روی آن گذاشت، مسئله باران‌های آلوده است که با گذشت 3 سال از وقوع نخستین باران آلوده هنوز علت اصلی آن مشخص نشده و به همین دلیل در روزهای بارانی پاییز ده‌ها هزار نفر خوزستانی روانه بیمارستان‌ها می‌شوند.

علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد 

در فرهنگ ما ضرب‌المثلی است که می‌گوید «علاج واقعه قبل از وقوع باید کرد» متأسفانه در کشور ما زنگ خطرها نادیده و نا شنیده گرفته می‌شوند و بعد از وقوع بحران تازه به فکر می‌افتیم و راه حلی جستجو می‌کنیم؛ متأسفانه مدیر بحران یا علائم را نمی‌شناسد و یا به اهمیت این علائم واقف نیست.

مدیر بحران باید به دنبال راه کارهایی جهت کاستن ابعاد بحران باشد. به عبارت دیگر آثار هر عامل را با پارامترهای دیگر سنجید و پس از تحلیل نسبت به رفع آن بکوشد مدیر بحران باید تفکر استراتژیک را یاد بگیرد یعنی بتواند به آشفتگی ذهنی خویش در کوتاه‌ترین مدت نظم بخشد این امر امکان ندارد مگر با حضور مداوم در بحران‌ها نهایت پایداری مدیریت این سازمان را می‌طلبد.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان می‌گوید: برای مقابله با تنگی نفس باید کمبود تجهیزات و امکانات برای مبارزه با آن برطرف شود و چنانچه کمبودی و جود دارد از قبل برنامه ریزی شود.

هاشم بالدی عنوان می‌کند: حل مشکل تنگی نفس در استان نیازمند اقدامات میان مدت و بلندمدت است تا در سال‌های آینده کاهش یابد.

باران‌های آلوده اهواز «بحران» نیست

وی با بیان اینکه منشأ تنگی نفس تا کنون مشخص نشده است، برای انجام مطالعات و همکاری اعلام آمادگی کرد.

بالدی با بیان اینکه به کمک محققان برای انجام مطالعه شناسایی منشأ تنگی نفس نیاز داریم، می‌افزاید: با توجه به احتمال نقش درختان کونوکارپوس در تنگی نفس به شهرداران استان ابلاغ شده که درختان را ظرف 10 روز هرس کنند تا در بارندگی‌های آینده مشکل کمتر شود.

وی همچنین گفت: ستاد بحران استان بر اساس گزارش‌های دانشگاه علوم پزشکی شرایط را بحرانی اعلام می‌کند اما در گزارش این دانشگاه، شرایط ویژه اعلام شده بود، نه بحرانی.

به گفته وی با توجه به قانون ارائه خدمات رایگان در شرایط بحران، بنا داشتیم که اگر مراجعات بیمارستان‌ها بیش از اندازه باشد و شرایط بحرانی اعلام شود هزینه‌ها را رایگان کنیم.

مدیرکل مدیریت بحران استانداری خوزستان با بیان اینکه در ساعات اولیه وقوع تنگی نفس ستاد بحران استانداری تشکیل جلسه داده است، گفت: رئیس شورای بحران استاندار است و او در صورت ضرورت بر اساس ردیف اعتباری مشخص، خدمات را رایگان اعلام می‌کند.

به گزارش رهیاب، پس از اینکه در سال 92 باران‌های آلوده بیش از 20 هزار نفر را روانه مراکز درمانی کرد 17 عامل را به عنوان آلاینده مشخص کردند و به تدریج اقدام به حذف برخی از موارد کردند اما پی ریزی دفاتر مطالعاتی ملی، منطقه‌ای و هماهنگ سازی آنها برای پرهیز از دوباره کاری، تهیه بانک اطلاعاتی روز آمد برای استفاده هر چه بهتر آن، تفکیک وظایف واحدهای امداد رسانی و انجام رزمایش‌های عملیاتی سالانه برای سنجش میزان آمادگی، ایمن سازی شبکه‌ها و شریان‌های حیاتی که شامل آب، برق، سوخت و برخی موارد دیگر، تقویت بیمه در مناطق حادثه خیز حتی به صورت اجباری برای کاهش ابعاد بحران، آگاه سازی افکار عمومی، شناسایی انواع بحران‌ها، ارزیابی ریسک و آلویت بندی آنها، تعیین ارتباطات بحرانی و تعیین روش‌های سالم سازی از جمله وظایف و مشخصات یک مدیر بحران است، مدیری با این مشخصه‌ها که متأسفانه در خوزستان یافت نمی‌شود.

گرچه معصومه ابتکار رئیس سیاسی سازمان محیط زیست هر سال بعد از این بحران عاملی را معرفی می‌کند اما نتیجه 3 سال اقدامات مسئولان دولت تدبیر نشان می‌دهد که حتی نتوانسته‌اند شهرداری اهواز را ملزم به هرس گونه کونوکارپوس کنند؛ این نگاه به مشکلات زیست محیطی خوزستان نشأت گرفته از این موضوع است که هنوز باران‌های آلوده در خوزستان به عنوان بحران شناخته نمی‌شود.

در سال‌های اخیر آن‌قدر اتفاقات زیست محیطی خطرناکی در خوزستان رخ داده که موضوع باران‌های آلوده و راهی شدن سالانه نزدیک به 20 هزار نفر به مراکز درمانی بحران شناخته نمی‌شود؛ باید توجه داشت تنگی نفس هزاران خوزستانی در نخستین بارش پاییزی فقط یک روی سکه است چرا که باید ابعاد این آلودگی در سال‌های آینده بر روی منابع آبی و کشاورزی مشخص شود.

اما باید دید دولت تدبیر و مسئولان عالی آن در خوزستان برای گرد و خاکی که پدیده‌های مخرب آن برای اکثر مردم و حتی خود مسئولان قابل مشاهده و لمس است، اقدامی انجام نمی‌دهد برای پدیده جدید باران‌های آلوده چه کار مؤثری می‌تواند انجام دهد.